Năm 2023, thị trường Vận tải và Logistics Việt Nam được ước tính có giá trị 45.19 tỷ USD, với kỳ vọng sẽ tăng lên 65.34 tỷ USD vào năm 2029. Sự tăng trưởng này phản ánh mức tăng trưởng hàng năm hợp nhất (CAGR) là 6.34% trong giai đoạn dự báo từ 2023 đến 2029

Ngành logistics có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt khi đất nước phát triển kinh tế nhanh chóng và ngày càng hội nhập sâu vào các hiệp định thương mại quốc tế. Hệ thống logistics chất lượng cao là chìa khóa để nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường toàn cầu, mang lại cơ hội xuất khẩu và thu hút đầu tư nước ngoài. Ngành này giúp tối ưu hóa chi phí và thời gian trong chuỗi cung ứng, đảm bảo sự di chuyển hiệu quả của hàng hóa từ nguồn gốc đến người tiêu dùng.

Ngành công nghiệp logistics ở Việt Nam bao gồm bốn nhóm hoạt động chính: giao nhận, vận tải, cảng và kho bãi. Dịch vụ giao nhận bao gồm tổ chức vận tải, kho bãi, lưu trữ, giấy tờ và các hoạt động liên quan khác. Hoạt động vận tải là bước trung gian giúp hàng hóa di chuyển từ nơi sản xuất đến nhà phân phối. Hoạt động cảng hỗ trợ vận tải đường thủy và hàng không, bao gồm dịch vụ cho tàu biển và máy bay tại cảng biển và sân bay. Hoạt động kho bãi liên quan đến việc lưu trữ nguyên liệu thô, sản phẩm bán thành phẩm và thành phẩm, đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng

Trong năm 2023, khoảng 40% các doanh nghiệp trong ngành logistics Việt Nam đã tích hợp các dịch vụ số vào hoạt động hàng ngày của họ, bao gồm quản lý vận tải và kho bãi…Việc áp dụng công nghệ tiên tiến đang ngày càng được các doanh nghiệp trong ngành này áp dụng. Sự thay đổi này nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, giảm chi phí logistics và cải thiện khả năng cạnh tranh, đặc biệt trong bối cảnh thách thức do đại dịch COVID-19 gây ra. Các doanh nghiệp giao nhận hàng hóa cũng tập trung vào việc tăng giá trị gia tăng cho các dịch vụ 3PL (Đơn vị Logistics thứ 3).

Sự bùng nổ của thương mại điện tử đã thúc đẩy đáng kể sự phát triển của dịch vụ giao hàng nhanh và giao hàng cuối cùng. Những dịch vụ này rất quan trọng cho hoạt động của các kênh thương mại điện tử, cho thấy mối liên kết chặt chẽ giữa sự tăng trưởng của bán lẻ trực tuyến và dịch vụ logistics

Về phương thức vận chuyển, vận tải đường bộ vẫn là phương thức phổ biến nhất ở Việt Nam, trong khi vận tải đường biển chiếm tỷ lệ lớn nhất về lượng hàng hóa do khoảng cách vận chuyển thực tế lớn. Vận tải đường sắt và hàng không chiếm một phần nhỏ trên thị trường và đã giảm so với các năm trước

Các thách thức trong ngành bao gồm chi phí hoạt động cao và thiếu hạ tầng chất lượng cao, cản trở sự mở rộng của thị trường giao hàng và giao hàng nhanh. Cụ thể, tổng chi phí logistics ở Việt Nam tương đương với 20,9% GDP của đất nước. Con số này cao hơn nhiều so với các nước trong khu vực và gần gấp đôi so với các nước phát triển, nơi chi phí logistics chỉ chiếm khoảng 7-9% GDP. Mức trung bình toàn cầu là 14%, cho thấy chi phí logistics của Việt Nam đáng kể cao hơn mức bình thường​​​​​​. Hơn nữa, trong tổng chi phí logistics này, chi phí vận tải chiếm một phần lớn, lên tới hơn 60%. Tỷ lệ này gấp đôi so với các nước khác, nơi chi phí vận tải thường chỉ chiếm 30-40% tổng chi phí logistics​.Kết hợp với những thách thức về cơ sở hạ tầng không đạt chất lượng cao, làm ảnh hưởng đáng kể đến sự mở rộng và hiệu quả của thị trường logistics và giao hàng tại Việt Nam.

Để cải thiện quản lý vận chuyển hàng hóa, Việt Nam đang tập trung vào việc nâng cấp cơ sở hạ tầng và đầu tư vào công nghệ. Một phần quan trọng của chiến lược này là đầu tư vào cơ sở hạ tầng giao thông, được xem là nhiệm vụ trọng tâm và hàng đầu trong năm 2023. Gần đây, Chính phủ Việt Nam đã thông qua kế hoạch chi từ 43 đến 65 tỷ đô la Mỹ để xây dựng và nâng cấp cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa, đường biển và đường hàng không từ 2021 đến 2030​​. Đồng thời, trong năm 2023, tổng số vốn đầu tư công được giao là hơn 700.000 tỷ đồng, tăng 25% so với kế hoạch năm 2022

Việc tăng cường kết nối và hợp tác giữa các doanh nghiệp trong ngành logistics và giữa ngành logistics và doanh nghiệp sản xuất/xuất khẩu cũng là một thách thức. Ngành công nghiệp logistics ở Việt Nam thiếu một mạng lưới các doanh nghiệp quy mô lớn có vị thế lãnh đạo trên thị trường, và số lượng công ty cung cấp các dịch vụ tích hợp như 3PL và 4PL còn hạn chế. Tình trạng này khiến các doanh nghiệp logistics Việt Nam khó cạnh tranh với các công ty nước ngoài hoạt động trong thị trường

Ngoài ra, môi trường kinh tế vĩ mô toàn cầu, đặc biệt là cuộc chiến đang diễn ra giữa Nga và Ukraine và lạm phát tăng cao, đặt ra thêm thách thức. Khả năng xảy ra suy thoái toàn cầu và giảm chi tiêu của người tiêu dùng có thể ảnh hưởng đến nhu cầu về dịch vụ logistics, với kỳ vọng phục hồi nhu cầu vào cuối năm 2023

Quản lý vận chuyển hàng hóa hiệu quả đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam. Bằng việc đối mặt và giải quyết các thách thức hiện tại, đồng thời tận dụng các cơ hội phát triển, ngành vận chuyển hàng hóa Việt Nam có thể đạt được sự tăng trưởng mạnh mẽ, góp phần vào sự thịnh vượng chung của đất nước.